Dodatek mieszkaniowy jest częściową pomocą w opłatach za mieszkanie dla osób o niskich dochodach. Świadczenie to jest uzależnione od 3 kryteriów: tytułu prawnego do lokalu, kryterium dochodowego i powierzchni mieszkania.

Tytuł prawny

O dodatek mogą się ubiegać osoby:
1) wynajmujące mieszkanie,
2) posiadające mieszkanie spółdzielcze (własnościowe albo lokatorskie),
4) właściciele mieszkania lub budynku,
6) osoby zajmujące lokal mieszkalny bez tytułu prawnego i oczekujące na przysługujący lokal zamienny albo socjalny.

Kryterium dochodowe

W przypadku osób mieszkających samotnie - średni dochód na miesiąc musi być niższy niż 175% najniższej emerytury. W przypadku kilku osób zamieszkujących lokal - dochód na 1 osobę w domu musi być niższy niż 125% najniższej emerytury (od 1 marca 2015 r. najniższa emerytura wynosi 880,45 zł brutto).
Jeżeli dochód jest trochę wyższy, nie zamyka to możliwości otrzymania dodatku. O ile kwota nadwyżki nie przekracza wysokości dodatku, dodatek będzie przysługiwał, ale będzie obniżony o kwotę różnicy między dochodem a dodatkiem.

Dochód jest wyliczany z 3 ostatnich miesięcy przypadających przed złożeniem wniosku.
 
W przypadku dodatku mieszkaniowego za dochód uważa się wszelkie przychody po odliczeniu:

  • kosztów ich uzyskania oraz
  • po odliczeniu składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz
  • składek na ubezpieczenie chorobowe, określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych.

To oznacza, że np. składka na ubezpieczenie zdrowotne i podatek są wliczane do dochodu.

Jakich dochodów nie wlicza się:

  • świadczeń pomocy materialnej dla uczniów,
  • dodatków dla sierot zupełnych,
  • jednorazowych zapomóg z tytułu urodzenia się dziecka,
  • dodatku z tytułu urodzenia dziecka,
  • pomocy w zakresie dożywiania,
  • zasiłków pielęgnacyjnych i dodatków pielęgnacyjnych,
  • zasiłków okresowych z pomocy społecznej,
  • jednorazowych świadczeń pieniężnych i świadczeń w naturze z pomocy społecznej,
  • dodatku mieszkaniowego,
  • dodatku energetycznego.


Dochód z prowadzenia gospodarstwa rolnego ustala się na podstawie powierzchni gruntów (w hektarach przeliczeniowych) i przeciętnego dochodu z 1 hektara przeliczeniowego ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Kryterium powierzchniowe

Kryterium powierzchniowe  odnosi się do powierzchni lokalu w zależności od ilości zamieszkujących osób. Przepisy określają tzw. normatywną powierzchnię mieszkania, ale dopuszczają też możliwość przekroczenia tej powierzchni, ale nie więcej niż o:

  • 30%, albo
  • 50% pod warunkiem, że powierzchnia pokoi i kuchni w powierzchni całego lokalu nie przekracza 60% (to oznacza stosunkowo bardzo duże przedpokoje, czy łazienkę).

Poniższa tabela pokazuje kryteria powierzchniowe wraz z dopuszczalnymi przekroczeniami:

Liczba osób w gospodarstwie domowym

Normatywna powierzchnia mieszkania

Zwiększona powierzchnia nie przekraczająca 30% powierzchni normatywnej

Zwiększona powierzchnia nie przekraczająca 50% powierzchni normatywnej (gdy udział powierzchni pokoi i kuchni nie przekracza 60% powierzchni użytkowej lokalu)

1 

35 m2

45,50 m2

52,50 m2

2

40 m2

52 m2

60 m2

3

45 m2

58,50 m2

67,50 m2

4

55 m2

71,50 m2

82,50 m2

5

65 m2

84,50 m2

97,50 m2

6

70 m2

91 m2

105 m2

Na każdą następną osobę dopuszczalna powierzchnia zwiększa się o 5 metrów kwadratowych.

Jeżeli w lokalu mieszka osoba niepełnosprawna dopuszczalna powierzchnia zwiększa się o 15 metrów kwadratowych, pod warunkiem, że osoba ta w orzeczeniu o niepełnosprawności ma zapis o konieczności zamieszkiwania w oddzielnym pokoju.

Wydatki uwzględniane przy obliczaniu dodatku mieszkaniowego

Wysokość dodatku mieszkaniowego jest uzależniona od wysokości wydatków ponoszonych na utrzymanie mieszkania oraz od dochodów i liczby osób w gospodarstwie domowym.

W zależności od typu mieszkania brane są pod uwagę przykładowe wydatki:
czynsz albo inne opłaty za używanie lokalu (mieszkania komunalne, wynajmowane),
opłaty związane z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na lokale (mieszkania spółdzielcze), zaliczki na koszty zarządu nieruchomością wspólną, fundusz remontowy (mieszkania własnościowe), odszkodowanie za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego (dla zajmujących lokal bez tytułu prawnego i oczekujących na dostarczenie przysługującego im lokalu zamiennego lub socjalnego),opłaty za energię cieplną, wodę, odbiór nieczystości stałych i płynnych i inne opłaty za używanie lokalu mieszkalnego.

Nie uwzględnia się następujących wydatków: ubezpieczeń, podatku od nieruchomości, opłat za wieczyste użytkowanie gruntów, opłat za gaz przewodowy, energię elektryczną, dostarczane do lokalu mieszkalnego (domu jednorodzinnego) na cele bytowe.

Jeżeli osoba ubiegająca się o dodatek mieszkaniowy zamieszkuje w lokalu mieszkalnym lub domu niewchodzącym w skład mieszkaniowego zasobu gminy (np. wynajmuje mieszkanie od osoby prywatnej, mieszka w lokalu spółdzielczym itp.) do wydatków przyjmowanych dla celów obliczenia dodatku mieszkaniowego zalicza się taką wysokość opłat, jakie obowiązywałby dla danego lokalu, gdyby lokal ten wchodził w skład zasobu mieszkaniowego gminy.